Lào Cai nâng cao chất lượng dân số trong tình hình mới

Nâng cao chất lượng dân số, phát triển toàn diện con người Lào Cai trong giai đoạn mới. Ảnh: Văn Tuất

Các chính sách của địa phương quan tâm đặc biệt đến công tác dân số

Tháng 10/1991, tỉnh Lào Cai chính thức được tái lập, công tác dân số và chăm sóc sức khỏe nhân dân đứng trước những thách thức lớn: Tỷ lệ tăng dân số trung bình hằng năm rất cao (3,82%), có nơi 4,6-5%/năm, tỷ suất sinh thô 44,2‰, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên 3,61%, số con trung bình của một phụ nữ là 5 con, tỷ lệ phụ nữ có chồng áp dụng biện pháp tránh thai hiện đại 13%, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên 52,7%; tình trạng tảo hôn khá phổ biến; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng cao; tỷ lệ bà mẹ mang thai được tiêm chủng, khám chữa bệnh theo định kỳ rất thấp; các hoạt động DS-KHHGĐ chưa được quan tâm, chú trọng…

Tại Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I sau tái lập, văn kiện Đại hội xác định: "Dân số và việc làm đang là vấn đề nóng bỏng cần được giải quyết, hướng chính là nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân dân trong toàn tỉnh về ý nghĩa cấp bách của công tác KHHGĐ; tập trung củng cố kiện toàn hệ thống chuyên trách DS-KHHGĐ, đồng thời kết hợp giữa tuyên truyền, giáo dục với áp dụng biện pháp kỹ thuật để thực hiện công tác KHHGĐ. Phấn đấu giảm tỷ lệ dân số hằng năm 0,04 - 0,06%". Cũng trong giai đoạn này, công tác phát triển toàn diện con người đã được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và xác định xây dựng con người là mục tiêu hàng đầu và đã được cụ thể hóa tại các chỉ thị, nghị quyết, chương trình trọng tâm, các chính sách của địa phương thể hiện sự quan tâm đặc biệt của tỉnh đến công tác DS-KHHGĐ.

Với những mục tiêu rõ ràng, trong gần 30 năm qua, công tác DS-KHHGĐ đã có nhiều chuyển biến tích cực: Nhận thức của toàn xã hội về công tác DS-KHHGĐ được nâng lên rõ rệt, ý thức chấp hành chính sách dân số, quan niệm của nhân dân về hôn nhân, sinh đẻ đã thay đổi, mô hình gia đình ít con đã được đông đảo nhân dân hưởng ứng; quy mô dân số tăng từ 514.000 người lên 705.628 người; tỷ suất sinh thô giảm từ 44,2‰ xuống còn 17,72‰ (bình quân giảm 0,98‰/năm); tỷ lệ tăng dân số tự nhiên giảm từ 36,1% xuống 12,17%; số con trung bình/ bà mẹ giảm từ 5 con xuống 2,29 con; tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại từ 13% tăng lên và được duy trì khoảng 70%; tỷ lệ các bà mẹ được sàng lọc sơ sinh: 9%; tỷ lệ trẻ em được sàng lọc sơ sinh 18%; tỷ lệ người cao tuổi được quản lý và khám sức khỏe định kỳ tại cộng đồng:16%; công tác phát triển kinh tế - xã hội tạo điều kiện cho con người phát triển toàn diện đạt được kết quả quan trọng (GRDP bình quân đầu người tăng từ 680.000 đồng năm 1991 lên 61,84 triệu đồng năm 2018…).

Tiến tới thành lập Ban Chỉ đạo công tác Dân số - Phát triển trong giai đoạn mới

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, công tác DS-KHHGĐ tỉnh Lào Cai vẫn phải đối diện với nhiều khó khăn thách thức: Vẫn còn 5/9 huyện có tỷ suất sinh thô cao trên 21‰; tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh nghiêm trọng 113 trẻ trai/100 trẻ gái; tình trạng tảo hôn, sinh con trước tuổi 18 có diễn biến phức tạp. Đây là một trong những nguy cơ cao ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dân số...

Tại Hội thảo "Nâng cao chất lượng dân số, phát triển toàn diện con người Lào Cai, khắc phục tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống" vừa tổ chức ngày 25/9 tại Lào Cai, 7 báo cáo khoa học đã phản ánh rõ bức tranh về công tác DS-KHHGĐ, nâng cao chất lượng dân số, phát triển toàn diện con người Lào Cai trong giai đoạn 1991-2018. Các đại biểu đã thảo luận và phản biện 20 tham luận, báo cáo về những thuận lợi, khó khăn, thành tựu, hạn chế, bất cập trong các lĩnh vực mà các tác giả đã đề cập. Đồng thời đề xuất giải pháp phát triển toàn diện con người Lào Cai, khắc phục tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững của tỉnh trong giai đoạn tới.

Bà Hà Thị Nga, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lào Cai nhấn mạnh, đây là hoạt động có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dân số, phát triển toàn diện con người Lào Cai, khắc phục tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Bà Hà Thị Nga đề nghị trong thời gian tới, các cấp, các ngành đẩy mạnh tuyên truyền về các thành tựu trong nâng cao chất lượng dân số, phát triển toàn diện con người Lào Cai, khắc phục tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống bằng nhiều hình thức, coi đây là yếu tố quan trọng quyết định đạt được các mục tiêu đề ra.

Đồng thời rà soát thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là thực hiện Đề án số 07 của Tỉnh ủy về phát triển y tế, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2016 – 2020; tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác DS-KHHGĐ tinh gọn, hiệu quả, tiên tiến trong thời công nghệ 4.0; đầu tư phát triển mạng lưới, hạ tầng, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ y tế, đặc biệt là vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; cung cấp dịch vụ tầm soát bệnh sớm; các ngành, địa phương nâng cao chất lượng đánh giá các tiêu chí gia đình văn hóa và vận động người dân xây dựng quy ước, hương ước, trong đó tập trung vào các quy ước liên quan đến tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống…; chủ động nghiên cứu đề xuất của các nhà khoa học, đại biểu tại Hội thảo để đưa vào cụ thể hóa bằng các chính sách, mục tiêu phấn đấu thực hiện trong Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020 – 2025; nghiên cứu thành lập Ban Chỉ đạo công tác Dân số - Phát triển trong giai đoạn tiếp theo, vì mục tiêu phát triển toàn diện con người Lào Cai.