Các chứng bệnh thần kinh thường gặp ở người cao tuổi

Chứng bệnh thần kinh thường gặp ở người cao tuổi

Sự suy giảm chức năng ở mỗi người cao tuổi thường không giống nhau. Phần lớn tỉ lệ mắc bệnh cấp tính hay mãn tính tỷ lệ thuận với tuổi tác. Khi tuổi càng cao chức năng đề kháng của cơ thể suy giảm theo đó bệnh cũng phát sinh và có nguy cơ thái phát. Nhóm rối loạn bệnh lý thần kinh này có tỷ lệ cao ở người cao tuổi, là một trong 5 nguyên nhân chính gây tử vong ở người già và gây tác động nhiều tới gia đình do các cụ thường hạn chế hoặc mất khả năng sinh hoạt độc lập, phải phụ thuộc vào người khác. Triệu chứng của các bệnh thần kinh hay gặp ở người cao tuổi khá phức tạp, đa dạng:

Điển hình nhất là chứng đau nửa đầu, nhức nửa mặt, đau thần kinh hông, đau thường kèm theo đau mình mẩy, chân và bả vai, gáy.

Chứng run, co giật, thường ở chân tay. Người bệnh đi đứng loạng choạng hay nói run run. Có thể xuất hiện những cơn co giật kiểu động kinh.

Rối loạn về tâm thần thần kinh, chức năng điều hòa cử động, rối loạn nuốt hay nghẹn, sặc khi ăn, rối loạn ngôn ngữ: phát âm, nói ngọng, nói khó, thất đọc.

Người bệnh hay quên, lẫn nhiều, nhớ nhầm, ngộ nhận, hoang tưởng…

Phát hiện bệnh sớm là cách tốt nhất để ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm gây ra làm ảnh hưởng tới cuộc sống sau này. Cần có một kế hoạch cụ thể theo dõi, phát hiện các chứng bệnh thần kinh thường gặp. Khi xuất hiện các triệu chứng trên, cần phát hiện kịp thời, kết hợp chẩn đoán trên lâm sàng, cận lâm sàng bằng siêu âm tim mạch, siêu âm xuyên não, ghi điện não, chụp cắt lớp vi tính và các test thần kinh tâm lý…

Phương pháp chẩn đoán

- Cần có một kế hoạch theo dõi bệnh cho lứa tuổi “ bốn chín chưa qua, năm ba đã tới” phát hiện các chứng bệnh thần kinh thường gặp. cần chú ý những biểu hiện như đau nhức ở hệ thần kinh như đau đầu, đau ở nửa mặt, đau kiểu thắt lưng hông …, chứng co giật, run chân tay, chóng mỏi nửa người, ở hai chân, đặc biệt là chứng cứng cơ khi cử động, triệu chứng quên lẫn, nhớ nhầm; ám ảnh, lo sợ.

- Khi xuất hiện các triệu chứng trên, cần phát hiện kịp thời, kết hợp chẩn đoán trên lâm sàng, cận lâm sàng bằng siêu âm tim mạch, siêu âm xuyên não, ghi điện não, chụp cắt lớp vi tính và các test thần kinh tâm lý…

Một số bệnh thần kinh thường gặp ở người cao tuổi

Tai biến mạch máu não: là những thiếu sót chức năng thần kinh xảy ra đột ngột với các triệu chứng thần kinh khu trú thường gặp nhất là tắc mạch, lấp mạch gây nhồi máu não, thiếu máu não cục bộ, các trường hợp chảy máu màng não, viêm màng não do mủ hoặc do lao…Bệnh Packinson: bệnh khởi phát muộn, tỷ lệ 200/100.000 với rối loạn vận động run (lắc, vẫy) khi nghỉ ngơi, cứng khớp và chậm chạp khi bắt đầu một cử động nào đó (được gọi là bradykinesia), cử động chậm, run khi nghỉ, nét mặt đơ, tăng trương lực cơ, đi bước nhỏ và chúi) kèm sa sút trong 40 – 80% trường hợp, thường xuyên trầm cảm. Chẩn đoán xác định khi bệnh nhân có 2 trong 3 đặc điểm trên. Tư thế không vững là dấu hiệu thứ tư, tuy nhiên nó chỉ xuất hiện trong trường hợp muộn, thường là khi BN đã bị bệnh được 8 năm hoặc hơn.Bệnh Alzheimer: Là một loại bệnh tiến triển ngày càng nặng dần với sự hủy diệt từ từ các tế bào thần kinh trong não gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng có thể gây tử vong nhanh chóng. Bệnh nhân thường thấy trạng thái mất trí tiến triển thường khởi đầu bằng rối loạn trí nhớ, các rối loạn ngôn ngữ, rối loạn hoạt động, rối loạn trí tuệ gây ra suy giảm trí nhớ, giảm khả năng ư duy, giải quyết vấn đề và các kỹ năng trong cuộc sống.

Phương pháp điều trị:

 Do đặc điểm cơ thể người cao tuổi, việc điều trị các bệnh thần kinh phải toàn diện:

- Sử dụng thuốc: cơ thể người già hấp thu chuyển hóa và thải trừ thuốc kém nên cần phải thận trọng khi dùng thuốc. Nên chỉ định thêm các thuốc giúp nâng cao thể trạng, các loại vitamin, nhất là nhóm B và kết hợp với thuốc Đông y.

- Phục hồi chức năng cho hệ thần kinh: là một phương pháp điều trị tích cực, tổng hợp. Hiệu quả nhất vận dụng các phương pháp dưỡng sinh, thiền, khí công, luyện khí…Nên kết hợp phục hồi chức năng cho người cao tuổi dựa vào cộng đồng.

- Phục hồi chức năng vận động bằng xoa bóp, bấm nắn.

- Tác động tâm lý, liệu pháp tâm lý  như tĩnh tâm phù hợp với các thời khắc trong ngày. Biện pháp này giúp người bệnh tự xác định việc tập luyện, ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý.

Phòng bệnh

Chúng ta cần phải có một kế hoạch theo dõi phát hiện những thay đổi về tim mạch, huyết áp, hô hấp, tiết niệu (phù…) những thay đổi về các giác quan (ví dụ mắt nhìn có ruồi bay, mờ mắt, nghe o o trong tai, nghe kém, ăn thì nghẹn, uống nước thì sặc…) hoặc những rối loạn tâm lý…

Các trung tâm y tế cơ sở cần phối hợp với bác sĩ chuyên khoa thần kinh, theo dõi có ghi chép những thay đổi về thần kinh của những người cao tuổi ở khu vực dân cư của đơn vị.

Tổ chức phổ biến kiến thức thông thường về phòng chống các chứng bệnh thần kinh cho cán bộ y tế cơ sở cũng như cho người cao tuổi trong cộng đồng.